Dünya kartpostal tarihi uzun bir geçmişe dayanır. Ancak kartpostalın büyük ölçüde yaygınlaşması, Osmanlı Devleti’nin de katılımcı olduğu 1893 Chicago Dünya Sergisi‘yle başlar.
Amerikan Hükümeti sergi sonrasında ABD posta teşkilatı aracılığıyla yayıncılara ilk kez 1 sentlik kartpostallar (Penny Postcard) bastırma izni verir. Kartların arkasında ise mektuplaşan kişinin yazısı için yer ayrılır.
Böylelikle kartpostallar yalnızca bir iletişim aracı olmakla kalmaz, bazı siyasi olayların geniş kitlelere duyurulmasında ve gündem yaratılmasında önemli rol oynar. Bir yandan kartla gerçekleştirilen bu mektuplaşmalar o dönemin yaşam öykülerine de ışık tutar.
Osmanlı’da kartpostalın yaygınlaşması ise uyruğu Avusturya-Macaristan olan Max Fruchtermann sayesinde olur.
1867’de İstanbul’a gelen Fruchtermann, iki yıl sonra Yüksekkaldırım‘da bir çerçeveci dükkanı açar ve 1895 yılında ilk Osmanlı kartpostal serisini Breslau‘da bastırmaya karar verir.
Böylece Osmanlı coğrafyasından panoramalar sunmanın ötesinde gündelik yaşam, insan portreleri ve siyasi olaylar hakkında ipuçları sunan birer belge niteliğindeki kartpostalların serüveni, Fruchtermann’ın 1918’deki ölümüne kadar devam eder.
Osmanlı’daki diğer karpostal editörleri hakında az bilgi sahibi olmamıza rağmen Alex J. Svoboda, Bon Marché, Ludwingsohn Frères, Römmler-Jonas, Mouradian, Rochat gibi isimlerden de bahsedilir.
1909 tarihli Şark Ticaret Yıllığı’nın resimli kartpostallar başlıklı bölümünde;
- Galata’da Jacques Ludvigsohn, M. Adler, N. S. Nicolaïwitsch, Petro Michis,
- Pera’da A. Galanakis ve Şürekası, C. Valanos, G. Berggren, N. S. Nicolaïwitsch, Pierre Zakowsky, Stavro D. Drimikis,
- Eminönü’nde Moïse Israilovitch,
- Şişli’de ise Missak Arabian kartpostal editörü olarak görünür.
Dönemin tablo veya fotoğraflarından kartpostal üretilmesi, fotoğraf sanatçısı Berggren‘in 1909 tarihli yıllıkta editörler arasında yer alması, fotoğrafçılık, resim sanatı ve karpostal editörlüğü alanlarının birbirleriyle ne ölçüde ilişkili olduğunu gösterir.
İlginizi çekebilir
- İstanbul Kartpostalları – II
- Ebüzziyâ Kartları
- Postcrossing ile Kartpostal Takası
- Herman Boyacıoğlu’nun Kartpostal Koleksiyonu
- 1902’den «Geleceğin Kadınları» Kartpostalları
- Milli Mücadele Kartpostalları
- Kartpostalın 150. Yılı
- Kanadı Kırık Kartpostallar
- Kadıköy Kartpostalları
- Koleksiyon Sevgisi-6 Kartpostal Koleksiyonculuğu
- 26 Yıl Gecikmeli Kartpostal
- Anadolu Pulları ile Kullanılmış Kartpostallar
- İstanbul Kartpostalları
- Bir Zamanlar İstanbul: Kartpostallar (Galeri)
- Taş Baskılı ve Fantazi Baskılı Kartpostallar
- Kısa bir Kartpostal Tarihi
