“İnsan ilgileri ve buluşları üzerinde nihâi bir üst sınır çizilmesi kolay kolay mümkün değildir.” Koleksiyona nasıl başlanır? Koleksiyon oluştururken nelere dikkat edilir?
İdealist bir Cumhuriyet öğretmeni olan Muzaffer Z. Yıldırımtel‘in 1958-59 yıllarında yazdığı denemelerinden derlenerek 1987 yılında İnkilâp Kitabevi tarafından yayımlanan “Koleksiyon Sevgisi” kitapçığından çeşitli bölümler aktaracağımız bu yazı dizisini keyifle okumanızı dileriz. (Fotoğraf ve çizimler: Semra – Hasan Kurbanoğlu)
Koleksiyonlukta ilk adım, ilgi ve imkanlarımıza uygun düşen ve çeşidi bol bir toplama konusu seçmekle atılır.
Basılı eserler ve yapılmış eşyaların bir cinsini ya da doğanın ürünleri arasından hoşlanılan bir türü toplamaya değer görebiliriz. Konumuzun çok geniş olması halinde, içinden sadece bir tip‘i seçmekle yetinebiliriz. Diyelim posta pulları konusunda tematik pullar, böcekler konusunda kelebekler ve plaklar konusunda enstrümental parçalar toplama alanı olarak belirlenebilir.
Konu saptandıktan sonra, üzerinde zihni hazırlığa geçilir. Bu durum, girişilecek ve belki ömür boyu sürdürülecek toplama işini enine boyuna tasarlamak demektir. Uygun ve verimli yöntemi kararlaştırabilmek, konunun gerektirdiği birtakım özel ve teknik bilgileri edinmemize bağlıdır. Ayrıca, konumuzla ilgili sergilerin ufkumuzu genişletici ve düşüncelerimizi geliştirici rolleri olacaktır.
Bu arada, koleksiyon için lüzumlu araçlar‘ı belirleyip sağlanmaları yoluna gidilmelidir. Hazırlıkların tamamlanmasıyla parça toplama aşamasına gelinmiş olunur. Koleksiyona alınacak ve seri bütünlüğünü tamamlayacak nesnelerin her birine parça deniyor. Parça toplanması koleksiyonculuğun temel işidir.
Parçalar
- Orijinal niteliklerini temiz biçimde korumalıdır;
- Sanat ya da doğa yaratı güzelliği taşımalı, çekici tarafları olmalıdır;
- Tarihi değeri, bilimsel yararı ya da teknik özgünlüğü olmalıdır;
- Belgesellik ya da yetkin örneklik niteliğine sahip bulunmalıdır;
- Piyasada ya da doğada az rastlanır olmalıdır;
- Kültürel anlatıma sahip bulunmalıdır;
- Ek işlem ya da onarım görmüş ise, bu durumun, eşyanın güzelliğine katkısına devam edilmelidir;
- Ünlü bir anı değeri bulunup bulunmadığı araştırılmalıdır.
Öte yandan, koleksiyona alacağımız parçaları ucuza maletmek önemli noktalardan biridir. Parçalar, genellikle satın alma yoluyla temin edileceklerdir. Ödeme imkanları sınırlı toplayıcıların izleyecekleri en ucuz ve beğenilir yol, parçaları ilk elden sağlamaya çalışmaktır. Doğadan toplamaları ise koleksiyoncu kendi yapmalıdır.
Özellikle düşünülecek bir yöntem de değiştokuş‘tur. Elimizde koleksiyon fazlası bulunan parçaları, hattâ öteki konular için yarayışlı nesneleri bir kenarda saklamalıyız. Günü birinde, bunların meraklısı bulunmasıyla bir değiştokuş olanağı sağlanabilecektir.
Koleksiyonculukta düzenleme işi titiz özen gerektirir. Temel kural, seri esası gözetilmesidir. Aynı özgünlükteki materyali herhangi bir bakıma (tür, yapı, köken, renk, desen, biçin, anlatım vb.) göre dizilemek ve bu yolla koleksiyonda bir bütünlüğe varma amacı güdülür.
Bu arada, varsa kataloglara ve özel atlaslara, bunlar yoksa konuyla ilgili kitaplara başvurularak, eksik parçalarımız saptanacak ve toplanmaları yoluna gidilecektir. Anlaşılacağı üzere, serileme işi, ayrıntılı bir sınıflama düzeni gereğinden doğmaktadır.
Serisel diziden yoksun derlemelerin, bir güzel eşya yığını olmaktan ileri gidemeyecekleri, beli sadece “çeşit parça değeri” taşıyabilecekleri bilinmelidir.
…Parçaların ve topluca koleksiyonun bakımına ince ayrıntılara kadar özen gösterilmelidir. Yıllar yılı emek ve masraflarla oluşturulmuş bir koleksiyon karşısında, sahibine düşen görev, onu iyi korumak olmalıdır.
…Toz, rutubet, güneş ışığı ile bazı böcek ve kemiriciler koleksiyonların baş düşmanıdırlar. Eşyalar üzerine parmakla dokunmaktan da kaçınılmalıdır. Parlak maddelerde iz bırakmış, narin gereçleri zedelemiş oluruz.
… Sergileri, müzayedeleri ve koleksiyon üzerine yapılan çeşitli yayınları izleme ve konudaşlarıyla haberleşme işi ihmale gelmeyen hususlardandır. Yeniliklerden haberdar olma, koleksiyonculuk için de geçerliliğini korur.
…Koleksiyon yöntemlerinin son halkası kayıtlama işidir. Parçalar, niteliklerini belirtecek şekilde kayıtlanıp numaralanmalıdır. Doğadan alınmışlarsa yeri ve günü ayrıca işaretlenmelidir. Kayıtlamalar için, özel şekilde hazırlanacak karneler ya da koleksiyon defteri tutulmalıdır.
Ekleyelim ki koleksiyonculukta aşırı düşkünlük halinden uzak kalınmalıdır. Bazı meraklılar koleksiyonlarına o denli düşerer ki, bu tutku zamanla onların esas işlerine bile üstün gelebilir. Psikopatolojik açıdan bu hale koleksiyon saplantısı – collectionnomanie diyoruz ki bir tür cinnettir. Bu durum normal koleksiyon sevgisi ile ters düşmekte ve onu zedelemektedir.
Koleksiyonumuzla, iş hayatımızın dışında ve elimiz boş kaldıkça meşgul olmalı, aşırı düşkünlükten kaçınmalıyız. Hiç bir tutkunluk, ruh sağlığımız, mesleğimiz ve sosyal mutluluğumuz kadar önemli olamaz, olmamalıdır.
Yazı dizisi
- Koleksiyon Sevgisi-1 Güzel Eşyalar Cenneti
- Koleksiyon Sevgisi-2 Koleksiyona Nasıl Başlanır?
- Koleksiyon Sevgisi-3 Koleksiyon Konuları
- Koleksiyon Sevgisi-4 Posta Pulları ve Pul Koleksiyonculuğu
- Koleksiyon Sevgisi-5 Kitap Merakı ve Kitap Koleksiyonculuğu
- Koleksiyon Sevgisi-6 Kartpostal Koleksiyonculuğu
- Koleksiyon Sevgisi-7 Kupür Koleksiyonculuğu
- Koleksiyon Sevgisi-8 Harita Koleksiyonculuğu
- Koleksiyon Sevgisi-9 Kibrit Kutusu ve Sigara Paketleri Koleksiyonculuğu
- Koleksiyon Sevgisi-10 Doğa Koleksiyonculuğu
0 Yorum bulunuyor “Koleksiyon Sevgisi-2 Koleksiyona Nasıl Başlanır?”