Osmanlı İmparatorluğu’nda 1900’lerin başlarındaki sokak satıcılarının görselleri ve onların seslerinin kayıt altına alındığı notalar, 2018 yılında Tarih Vakfı tarafından yayınlanan bir albüme konu olmuştu. İstanbul Sokak Satıcılarının Nidaları isimli bu fotoğraf albümü, aynı zamanda sokak satıcılarının seslerini notalardan yola çıkarak günümüze taşımıştı.
Osmanlı İmparatorluğu’ndaki meslekler ve tipleri yansıtan efemera; tarih araştırmacıları ve koleksiyonerlerin ilgisini her daim çeken konular arasında olmuştur. Geçen gün karşılaştığımız şu tweet, böyle bir albümün ve arşivin varlığından haberdar olmamızı sağladı.
Albümün tanıtımından
Orijinali Rezan Benatar‘ın kütüphanesinde bulunan bu albüm, kendisinin izniyle ve Irvin Cemil Schick‘in desteğiyle, Toplumsal Tarih dergisinin Ocak 2018 tarihli 289. sayısının özel armağanı olarak yayımlanmış. Gelin albümün tanıtımına göz atalım:
“Osmanlı topraklarındaki girift insan mozayiğini oluşturan farklı meslekler, farklı milletler ve farklı kıyafetler Avrupalıların ilgisini çok erken dönemlerden itibaren çekmiş, birçoğunun siması önce yabancı seyyahların, sonra da yerli “çarşı ressamlarının ürettiği kıyafet albümlerinde ayrıntılı bir biçimde tasvir edilmiştir. Fotoğraf teknolojisinin 19. yüzyılda yaygınlaşmasından sonra esnaf, zanaatkar ve sokak satıcılarının fotoğrafları da sıklıkla çekilmiş, onları konu edinen sayısız kartpostal dünyanın dört bir yanına gönderilmiştir.
Elinizdeki albüm, 1930’lu yıllarda İstanbul’da, Robert College Mühendislik Fakültesinde hocalık etmiş olan Edward S. Sheiry‘nin (1900—1980) terekesinden çıkmıştır. Fotoğraflarda görülen sokak satıcılarının fesli yahut sarıklı olması, fotoğrafların 671 sayılı ve 25 Kasım 1925 tarihli “Şapka İktisası Hakkında Kanun”un kabulünden çok sonra çekilmiş olamayacağını gösteriyor. Dolayısıyla Prof. Sheiry herhalde resimleri kendi çekmemiş, 1920’li yıllarda (yahut İstanbul manzarasına bakılırsa belki daha da erken) çekmiş olan bir başkasından edinmiş olmalıdır. Kimin çektiğini, kimin bu sevimli albümü derlediğini bilmiyoruz.
Albümümüzün bir özelliği, fotoğrafların ticarî değil özel çekim, yani büyük ihtimalle tek nüsha olmasıdır. Bunun yanı sıra çok önemli bir başka özelliği, sokak satıcılarının mallarını satarken nasıl seslendiklerinin notaya geçirilmiş halini içermesidir. Bu haliyle çok eskiye giden bir Avrupa geleneğinin son dönemde Türkiye’ye uygulanmasıdır ve bu açıdan son derece ilginçtir…”
İlginizi çekebilir
- Osmanlı Dönemi Kartpostal Editörleri Kitabı
- Osmanlı Türkçesi Arama Motoru «Muteferriqa»
- Osmanlı Mutfağı Tarihi
- Balkanlardaki Osmanlı Eserleri Bu Fotoğraflarda
- Osmanlı Dönemi Fotoğrafları Dijital Arşivi
- Osmanlı Fotoğrafçılığında Ermenilerin Rolü
0 Yorum bulunuyor “Osmanlı’da Sokak Satıcılarının Sesleri”